Światowe Dni Młodzieży

W dniach 30-31 lipca b.r. wezmę udział w odbywających się w Krakowie (i okolicach) Światowych Dniach Młodzieży pod przewodnictwem Ojca Świętego Franciszka! Zachęcam wszystkich młodych (i nieco starszych  🙂 ) do zainteresowania się tym wyjątkowym wydarzeniem.

 Osobiście papiestwem interesuję się nie tylko naukowo, ale i w praktyce codziennego życia. Będzie to już moje czwarte spotkanie z Biskupem Rzymu.

1)      7 czerwca 1999 roku uczestniczyłem w nabożeństwie czerwcowym pod przewodnictwem Papieża Polaka – dziś już Świętego – Jana Pawła II na toruńskim lotnisku.

2)      28 maja 2006 roku, już jako student, byłem obecny na krakowskich błoniach podczas spotkania Benedykta XVI z rodakami wielkiego Poprzednika,

3)      wreszcie 27 kwietnia 2014 r. miałem zaszczyt być bezpośrednim świadkiem kanonizacji Jana XXIII i Jana Pawła II dokonanej przez obecnego papieża – Franciszka.

Być może, przy utrzymaniu takiego trendu, uda mi się przynajmniej raz uczestniczyć w bezpośrednim spotkaniu z każdym kolejnym papieżem, i tak przynajmniej do emerytury!  🙂  Oby, bardzo bym chciał!

Wszystkim studiującym życzę powodzenia w zbliżającej się sesji egzaminacyjnej! Serdecznie pozdrawiam, Paweł Machalski.

Dylematy i wyzwania współczesności w nauczaniu społecznym Jana Pawła II

Miło mi poinformować o pracy zbiorowej pt. Dylematy i wyzwania współczesności w nauczaniu społecznym Jana Pawła II, pod redakcją dr Agnieszki Górskiej i prof. Michała Strzeleckiego, która właśnie ukazała się nakładem Wydawnictwa Uczelnianego Wyższej Szkoły Informatyki i Ekonomii TWP w Olsztynie. Książka stanowi podsumowanie obchodów Roku Jana Pawła II przy udziale Gminy Miejskiej Kętrzyn. Publikacja składa się z szesnastu artykułów/rozdziałów. Ich autorzy, przedstawiciele licznych ośrodków akademickich z całej Polski, przedstawili m.in. takie aspekty jak: nastawienie Jana Pawła II do idei Soboru Watykańskiego II czy integracji europejskiej, papieska postawa wobec problemów demokratyzacji w Polsce, encykliki społeczne Papieża Polaka, przesłanie pielgrzymek do Ojczyzny, fenomen relacji Jana Pawła II z młodzieżą i wiele innych interesujących kwestii.

W książce znajduje się także artykuł pt. Jan Paweł II wobec Konkordatu między Stolicą Apostolską i Rzecząpospolitą Polską z 28 lipca 1993 roku. Zawiera on analizę stanowiska Jana Pawła II wobec projektów traktatu, wyrażanego zarówno podczas negocjacji, jak i przedłużającej się procedury ratyfikacyjnej. Pytania badawcze są następujące: Jaka była rola Jana Pawła II w procesie planowania i negocjowania umowy między Stolicą Apostolską a Rzecząpospolitą Polską? Jaka była jego postawa podczas przedłużającej się procedury ratyfikacyjnej? W jakim stopniu Ojciec Święty – jego osobiste zaangażowanie, ale i sam fakt obecności Polaka na tronie Piotrowym – wpływał na postawę polskich polityków różnych opcji? Zachęcam do sięgnięcia po udzielone na kartach artykułu odpowiedzi.

Łączę serdeczne pozdrowienia, Paweł Machalski.  

Obecność religii w przestrzeni publicznej III RP – relacja z wykładu

10 maja 2016 r. na zaproszenie Koła Prawa Rzymskiego i Kanonicznego Sapere Aude w jednym z audytoriów Wydziału Prawa i Administracji UMK w Toruniu wygłosiłem wykład pt. Obecność religii w przestrzeni publicznej III RP. Aspekty prawne i polityczne.

I.      Rozpocząłem od kwestii definicyjnych, wyjaśniając zastosowane w tytule pojęcia: religii oraz przestrzeni publicznej. Wskazałem także na różnice między przestrzenią publiczną a przestrzenią polityczną.

II.      Następnie przedstawiłem panoramę modeli relacji państwo-Kościół w ujęciu historycznym.

III.      Ważny fragment wykładu stanowiła analiza wydźwięku Soboru Watykańskiego II i jego wpływu na współcześnie propagowany przez Stolicę Apostolską model relacji państwo-Kościół, oparty na trzech zasadach:

a)      wolności religijnej,

b)      autonomii i niezależności Kościoła i państwa,

c)      współdziałania między Kościołem i państwem w osiąganiu dobra wspólnego. (Konstytucja duszpasterska o Kościele w świecie współczesnym Gaudium et spes z 7 grudnia 1965 r., nr 76)

IV.      Następnie zaprezentowałem swoje autorskie definicje: modelu państwa wyznaniowego oraz przyjaznego rozdziału państwa i związków konfesyjnych (tzw. separacji skoordynowanej).

V.      Kolejna część wykładu dotyczyła szerokiej analizy podstaw prawnych stosunków państwo-Kościół w III RP w ujęciu chronologicznym:

  1. Pakiet ustaw wyznaniowych z 17 maja 1989 r.:

a) Ustawa o stosunku państwa do Kościoła Katolickiego,

b) Ustawa o gwarancjach wolności sumienia i wyznania,

c) Ustawa o ubezpieczeniu społecznym duchownych

2. Konkordat między Stolicą Apostolską i Rzecząpospolitą Polską z 28 lipca 1993 r,

3. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z 2 kwietnia 1997 r. (Preambuła oraz art. 25 i 53).

VI.      Po omówieniu aspektów prawnych skoncentrowałem się na charakterystyce instytucjonalnych form współdziałania państwa i związków wyznaniowych (m.in. Komisja Wspólna przedstawicieli rządu i Konferencji Episkopatu Polski).

VII.      Wiele uwagi poświęciłem na omówienie stanowiska św. Jana Pawła II wobec obecności religii w przestrzeni publicznej, cytując m.in. fragmenty homilii z Lubaczowa (1991) oraz Skoczowa (1995).

VIII.      Następnie scharakteryzowałem krótko kwestie finansowania konfesji w Polsce.

IX.      Znaczna część wykładu dotyczyła analizy obecności symboli religijnych w przestrzeni publicznej oraz nauczania religii w szkołach.

X.      Wskazałem też na ewolucję stanowiska Kościoła rzymskokatolickiego w Polsce wobec wyborów parlamentarnych i prezydenckich.

XI.      Ostatnim obszarem analizy była kwestia dyskursu publicznego (w tym słusznego udziału Kościoła) wokół ochrony życia czy ideologii gender.

XII.      W podsumowaniu stwierdziłem, że: „Stabilność konstruktywnych relacji między państwem a religią wymaga, z jednej strony ich autonomii, z drugiej zaś – co nade wszystko trzeba podkreślić – owocnej współpracy w imię dobra wspólnego wszystkich obywateli. Ze względu na wspomniane czynniki tożsamościowe, historyczne, kulturowe, statystyczne, obecność religii w polskiej przestrzeni publicznej jest dopuszczalna, a w wielu kwestiach nawet potrzebna”.

Nagranie fragmentów wykładu dostępne jest pod linkiem:

Dziękuję za zaproszenie, promocję wydarzenia i frekwencję.

Serdecznie pozdrawiam, Paweł Machalski.

 

Gdzie chrzest, tam nadzieja!

Polskość i katolicyzm, naród i Bóg, polityka i religia… na ścisłych relacjach między tymi kategoriami skoncentrowałem się w mojej rozprawie doktorskiej. Odnotowałem w niej m.in.:

„Od symbolicznego aktu Chrztu Polski, na który w 966 r. zdecydował się książę Polan – Mieszko I, mamy do czynienia z silnym przenikaniem elementów sacrum i profanum. Średniowieczne bitwy w akompaniamencie pieśni – Bogurodzicy, prymasi w roli interreksa, śluby lwowskie Jana Kazimierza powierzające naród opiece Matki Boskiej Częstochowskiej, konsolidująca rola Kościoła w okresie rozbiorów, kiedy to wspólna wiara łączyła Polaków rozdzielonych w trzech zaborach czy wreszcie wspomniana rola czynnika religijnego w czasie zniewolenia komunistycznego lat 1945-1989, to wszystko świadczy o wyjątkowej więzi polskości z katolicyzmem oraz patriotyzmu z religijnością. Czy dziś, w XXI w. warto pochopnie ulegać trendom sekularyzacji i globalizacji, podcinając niejako własne korzenie? Czy można w imię błędnie pojmowanej nowoczesności i konsumpcyjnego pościgu codzienności wyzuwać wartości, które na przestrzeni wieków stanowiły trzon narodowej tożsamości? Skoro pewna wspólna idea światopoglądowa przez wieki konsolidowała naród i ułatwiała mu przetrwanie niejednej dziejowej zawieruchy, to czy bez niej to samo społeczeństwo nie zatraci swojej samoświadomości i podstaw samozachowawczego funkcjonowania?”.

Wiele kolejnych refleksji przyniosło piękne triduum obchodów 1050-lecia Chrztu Polski. W dniach 14-16 kwietnia 2016 roku w Gnieźnie, na Ostrowie Lednickim oraz w Poznaniu miały miejsce podniosłe wydarzenia, upływające pod hasłem „Gdzie chrzest, tam nadzieja!”. 15 kwietnia w stolicy Wielkopolski zebrało się Zgromadzenie Narodowe, po raz pierwszy poza Warszawą. Prezydent Andrzej Duda wygłosił jubileuszowe orędzie, w którym zwrócił uwagę na historyczne znaczenie decyzji Mieszka I, wynikające z niej konsekwencje, a także aktualne zobowiązania. Z kolei 16 kwietnia na poznańskim stadionie, pośród 40 tysięcy Polaków, kard. Pietro Parolin – sekretarz stanu Stolicy Apostolskiej – przytoczył słowa reprezentowanego przez siebie papieża Franciszka: „Kościół w Polsce zawsze utrzymywał szczególną więź z narodem i starał się weselić z tymi, którzy się weselą i płakać z tymi, którzy płaczą”. Wraz z nimi przychodzi na myśl odwieczna dewiza: „Polonia semper fidelis” („Polska zawsze wierna”).

XXI wiek, wraz z tak oczekiwanym rozwojem gospodarczym, niesie również wiele wyzwań. Warto, parafrazując nieco słowa św. Jana Pawła II, wyrazić życzenie: Polsko, prastara córo Kościoła, pozostań wierna przyrzeczeniom swojego Chrztu!

O dyplomacji w Centrum Dialogu

Za nami udana Konferencja Ars elegantiae. Toruńska Akademia Dyplomacji, która odbyła się w Centrum Dialogu – gmachu Biblioteki Diecezjalnej w Toruniu. Podczas pierwszego dnia (1 marca) uczestnicy wzięli udział w spotkaniach praktycznych dotyczących savoir-vivre’u i sztuki dyplomacji. Wieczór upłynął pod znakiem uroczystego bankietu. Natomiast 2 marca miały miejsce wystąpienia/wykłady w panelach konferencyjnych. Moderatorem panelu głównego był ks. dr Mirosław Tykfer (redaktor naczelny Przewodnika Katolickiego), natomiast w roli prelegentów wystąpili prof. dr hab. Hanna Suchocka (Premier RP w latach 1992-1993, Ambasador RP przy Stolicy Apostolskiej w latach 2001-2013), prof. dr hab. Zbigniew Witkowski (Kierownik Katedry Prawa Konstytucyjnego WPiA UMK) oraz ks. dr Janusz Chyła (szczegółowy program wraz z tematami wystąpień zamieszczono w galerii zdjęć oraz w poprzednim wpisie).

Podczas rozmowy z Panią Premier Suchocką miałem okazję wymienić poglądy na temat pontyfikatu Franciszka i jego nastawienia wobec Polski i Polaków (w porównaniu z dużo bardziej propolskim Benedyktem XVI). Moje spostrzeżenia zawarte w artykułach naukowych (m.in. w: http://czasopisma.upjp2.edu.pl/analectacracoviensia/article/view/956) zostały potwierdzone. Miałem też zaszczyt wygłosić prelekcję pt. Politycy za Spiżową Bramą. Dyplomatyczny kontekst wydarzeń okolicznościowych organizowanych przez Stolicę Apostolską w latach 2005-2014. Omówiłem polityczno-dyplomatyczne aspekty takich wydarzeń jak: pogrzeb Jana Pawła II, papieska beatyfikacja i kanonizacja, a także inauguracje pontyfikatów Benedykta XVI oraz Franciszka.

Organizatorom – doktorantom Wydziału Teologicznego UMK oraz członkom Koła Naukowego Cooperatores Veritatis im. Benedykta XVI – dziękuję za zaproszenie i atmosferę podczas tego przedsięwzięcia. Z pewnością warto ją będzie powtórzyć! 😉

Serdecznie pozdrawiam, Paweł Machalski.

 

 

Ars elegantiae. Toruńska Akademia Dyplomacji

W dniach 1-2 marca b.r. wezmę czynny udział w konferencji: „Ars elegantiae. Toruńska Akademia Dyplomacji im. bł. PG. Frassatiego”. W środę 2 marca ok. godz. 12:45 w auli Centrum Dialogu przy pl. Frelichowskiego 1 w Toruniu (naprzeciwko Od Nowy) wygłoszę krótki wykład pt. „Politycy za Spiżową Bramą. Dyplomatyczny kontekst wydarzeń okolicznościowych organizowanych przez Stolicę Apostolską w latach 2005-2014” (szczegóły na załączonym plakacie). Prelekcja na tematy papiesko-watykańskie w obecności wieloletnich Ambasadorów RP przy Stolicy Apostolskiej – prof. Hanny Suchockiej (Premier RP w latach 1992-1993) oraz dra Stefana Frankiewicza – jest dla mnie prawdziwym wyróżnieniem, zaszczytem, ale i wyzwaniem.

Patronat nad wydarzeniem objął JE Ks. Bp. Andrzej Suski, Ordynariusz toruński.

Serdecznie zapraszam!                                                                                      Paweł Machalski

Ars Elegantiae

 

Dyplom doktorski wręczony!

W życiu każdego z nas zdarzają się wyjątkowe dni, pozytywnie zapamiętywane na długie dekady. Takim dniem był dla mnie z pewnością 19 lutego 2016 roku, kiedy to podczas uroczystości z okazji Święta Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, odebrałem z rąk Pani Promotor – prof. Elżbiety Alabrudzińskiejdyplom doktora nauk społecznych w zakresie nauk o polityce.

Uroczystość odbyła się w Auli Uniwersyteckiej w Toruniu. Przewodniczył jej Jego Magnificencja Rektor UMK – prof. dr hab. Andrzej Tretyn w obecności dostojnego Senatu Uczelni. Promocję doktorską zwieńczył recital Chóru Akademickiego.

Warto było studiować wiele lat dla tak zaszczytnej chwili. Z sentymentem wspominam wszystkie etapy studiów na toruńskim Uniwersytecie (2005-2015). Dziękuję tak wielu życzliwym ludziom towarzyszącym mi na tej naukowej drodze! Cieszę się z zawartych znajomości, a przede wszystkim ze zdobytego starannego wykształcenia. Swoją refleksję wyraziłem na kartach Księgi Pamiątkowej UMK.

Dzieląc się radością płynącą z tego wyjątkowego wydarzenia, wszystkich serdecznie pozdrawiam, Paweł Machalski.

Promocja doktorska

19 lutego 2016 r. w dniu Święta Uniwersytetu Mikołaja Kopernika (543 rocznica urodzin Patrona Uczelni) odbędzie się promocja doktorska. Uroczystość rozpocznie się o godz. 15 w Auli UMK przy ulicy Gagarina 11 w Toruniu. Wówczas odbiorę mój dyplom doktorski.

Z radością informuję o tym ważnym dla mnie wydarzeniu i serdecznie pozdrawiam, Paweł Machalski.